RACE TUSSEN WIELVOERTUIGEN
Circa 1800. Destijds bestonden er nog geen auto’s maar wel loopfietsen. Zo’n voertuig bezat geen aandrijvingsmechanisme (anders dan die van de bestuurder), geen stuurinrichting en geen remmen – maar natuurlijk wel wielen. Daarmee werden Parijs al rond 1800 races gehouden. Alleen de motoren ontbraken nog.
RACE TUSSEN MOTORVOERTUIGEN
1867. Als je ervan uitgaat dat ieder mechanisch aangedreven wielvoertuig een auto is (en waarom niet?), dan dateert de eerste autorace ooit uit 30 augustus 1867. Toen gingen in Manchester (Engeland) twee stoomvoertuigen met elkaar de strijd aan over een 13 kilometer lang parcours. De voertuigen waren geconstrueerd door respectievelijk Isaac Watt Boulton en Daniel Adamson. Winnaar werd het eerstgenoemde voertuig, dat overigens was gebouwd op basis van een experimentele ‘rail motor’ (een ongelede stoomlocomotief met passagiersaccomodatie). Er bevonden zich vijf man aan boord, maar de naam van de bestuurder (coureur?) is helaas onbekend gebleven.
Oshkosh tractor (1878).
1878. De eerste autorace op Amerikaans grondgebied ging in 1878 in Madison, Wisconsin tussen twee landbouwtractors. Winnaar van deze tweedaagse cross-country-wedstrijd werd een Oshkosh (het merk bestaat nog steeds). Maar ook hier weet niemand meer wie de bestuurder was.
De Dion-Bouton vierwieler (1884).
RACE TUSSEN AUTO’S
1887. De eerste autorace met echte (stoom)auto’s en in 1887 georganiseerd door een fietskrant, liep vanuit het centrum van Parijs naar de voorstad Neuilly, over een afstand van 32 kilometer. De race kende slechts één deelnemer, Albert de Dion (De Dion-Bouton). Dit was onmiskenbaar een echte auto, hoewel nog steeds voorzien van een stoommotor. Je zou een discussie kunnen beginnen over de vraag, of een race met één enkele deelnemer wel een echte race is. Wij denken van wel. Er waren namelijk meer inschrijvers, maar die hadden hun auto niet op tijd klaar of durfden het niet op te nemen tegen een De Dion (destijds in Parijs een toonaangevende figuur). O ja, de winnaar werd Albert de Dion himself.
De Dion-Bouton driewieler (1888).
1888. In 1888 werd de race herhaald, alleen waren er nu twee keer zoveel deelnemers, De Dion met zijn vertrouwde vierwieler en zijn compagnon Georges Bouton met een revolutionaire driewieler. Overigens was die driewieler, misschien nog meer dan de eerste Benz, de eerste echte volkswagen ooit. Mede doordat Bouton onderweg was verdwaald werd De Dion opnieuw winnaar.
De Dion-Bouton (1894).
1894. Daarna bleef autosport lange tijd beperkt tot lokale acceleratieproeven (de eerste straatraces?) tussen enkele stoomauto’s of soms ook tussen een auto en een paard. Dat paard startte dan altijd als snelste, maar kwam dan aan het eind steevast ‘stoom’ te kort.Een nieuwe mijlpaal was Parijs-Rouen (Frankrijk), verreden als demonstratierit (dus in naam géén race) om de lokale politie te vriend te houden. Een eerdere PR-stunt was mede aanleiding geweest tot deze eerste grootschalig opgezette autorace ooit. Een Peugeot vol met journalisten had in het kader van de wielerrace Parijs-Brest-Parijs het wielpeloton probleemloos kunnen volgen en had daarmee veel positieve publiciteit gegenereerd. Bij de organiserende krant ‘Le Petit Journal’ ontstond in 1894 het idee om een lange-afstandsrace voor auto’s op te zetten, op de openbare weg van stad A naar stad B. Aanvankelijke winnaar was alweer Albert de Dion, ditmaal met een De Dion-Bouton ‘opleggercombinatie’ (zie afbeelding 4). Hem werd echter de zege ontnomen, omdat de organisatie dit geen ‘praktisch toepasbare” automobiel vond. Zit wel iets in, volgens ons.
Panhard & Levassor (1895).
1895. De wegrace Parijs-Bordeaux-Parijs 1895 was aanmerkelijk meer ‘volwassen’, met veertig deelnemers en een race-afstand van meer dan duizend kilometer. Winnaar Paul Levassor reed met zijn Panhard &Levassor 48 uur solo. Dat alles droeg ertoe bij, dat dit evenement algemeen wordt beschouwd als de eerste serieuze autorace ooit. Maar dat is hij niet. Twee weken eerder was er namelijk in Italië een veel kleinschaliger opgezette race, Turijn-Asti-Turijn, met vijf deelnemers en over slechts honderd kilometer. In de door Frankrijk gedomineerde ‘prehistorie van de autosport’ wordt deze race volledig genegeerd. Overigens werd ook nog in dat jaar de eerste autorace op Amerikaanse bodem gehouden. Deze races over de openbare (maar gelukkig wel afgesloten weg) werden in en om Frankrijk (met bijna altijd Parijs als startplaats) tot en met 1903. Met het toenemen van de rijsnelheden werd dit soort races al gauw te gevaarlijk, zodat er naar alternatieven moest worden gezocht.
1896. In Amerika werden ‘vroege’ autoraces meestal verreden in het kader van een jaarmarkt. Iedere stad had wel de beschikking over een ovaalvormige paardenrenbaan, die uitstekend voor dit soort gelegenheden kon worden gebruikt. Zo vond de allereerste autorace ooit op een circuit verreden, plaats op de paardenrenbaan te Naraganssett Park, Rhode Island.
1900. Toen in Europa races over openbare wegen (vanwege de snelle ontwikkeling van de auto’s) te gevaarlijk werden, werd naar alternatieven gezocht. De ‘Course du Catalogue’ van 1900 was de eerste race die werd verreden op een volledig afgesloten parcours én over meer dan één ronde. Maar dat was natuurlijk nog geen echt autocircuit maar een traject op afgeslote publieke wegen.
1907. Het eerste echte autocircuit werd in 1907 aangelegd op het Engelse Brooklands, bezuiden Londen. Kort na de Eerste Wereldoorlog werden in snel tempo overal in Europa race-circuits aangelegd. Aanvankelijk bestonden die allemaal uit een ‘normaal’ gedeelte plus – naar het voorbeeld van Brooklands – een ‘ovaal’ met opgehoogde bochten.