Bij een stermotor (of radiale motor) staan de cilinders in een kring rondom de centraal in de motor gemonteerde krukas. Bij een horizontale stermotor staat de krukas ten opzichte van het grondoppervlak horizontaal en bevinden de cilinders zich dus in één verticaal vlak. Bij een verticale stermotor staat de krukas ten opzichte van het grondoppervlak verticaal en bevinden de cilinders zich dus in één horizontaal vlak.
AUTO MET HORIZONTALE STERMOTOR
1893. Uitvinder: Théodore Millet (Frankrijk). Millet was een pionier op het gebied van motorfietsen, waarbij hij een horizontale stermotor met vijf cilinders in het achterwiel inbouwde. Omdat Millet slecht bij kas zat, verkocht hij de rechten voor de bouw van zijn motor aan vliegtuigfabriek Gnôme et Rhône. Zo maakte de vliegtuigwereld kennis met de stermotor.
1901. Autofabrikant Stephen Balzer bouwde al sinds 1894 auto’s met stermotoren en vervaardigde een stermotor voor Samuel Langley, vliegtuigpionier en rivaal van de gebroeders Wright. De stermotor bleek als vliegtuigmotor prima te voldoen, ook al was hij daarvoor nooit bedoeld geweest.
1904. Uitvinder van de horizontale stermotor met vier cilinders: Antoine Burlat (Frankrijk). Deze motor werd aanvankelijk ingebouwd in vrachtwagens van het merk CAR. Toen dat geen succes opleverde, hield Burlat zich verder bezig met … vliegtuigmotoren.
1913. Eerste auto met een horizontale stermotor met drie cilinders: Leyat (Frankrijk). De Leyat is de enige personenauto ooit met een horizontale stermotor. Dat kon alleen maar omdat die Leyat was ontworpen als een vliegtuig – zonder vleugels, zonder staart en met een propeller aan de voorkant!
Trossi-Monaco (1935).
1935. Eerste auto met een horizontale stermotor met zestien cilinders: Trossi-Monaco (Italië). De motor van deze volstrekt unieke Grand Prix-auto had twee in tandem geplaatste achtcilinder-elementen op een gemeenschappelijke krukas. Net als de Leyat van 1913 leek ook deze Trossi-Monaco sterk op een vleugel- en staartloos vliegtuig. Deze auto kwam – geen wonder – nooit aan races toe.
AUTO MET VERTICALE STERMOTOR
1894. De allereerste stermotor waren ontworpen voor gebruik in hijskranen waarin ze verticaal werden ingebouwd. Bij een verticale stermotor staat de krukas ten opzichte van het grondoppervlak verticaal en bevinden de cilinders zich dus in één horizontaal vlak. Eerste auto met een verticale stermotor met drie cilinders: Balzer (Amerika).
1904. Eerste auto met een verticale stermotor met vijf cilinders: Heymann (Amerika). Na al het pionierswerk van Balzer en Heymann werd uiteindelijk Adams-Farwell (Amerika) de bekendste fabrikant van auto’s met een stermotor. Maar een echt succes werd het nooit. Vijfcilinder-stermotoren werden sindsdien alleen nog gebruikt door Enfield-Alldays (Engeland, 1919) en Zündapp (Duitsland, 1931).
1921. Eerste auto met een verticale stermotor met zes cilinders: Rumpler (Duitsland). De zes cilinders waren (van bovenaf gezien) in een soort pijlvorm in het motorblok ingebouwd, maar maakten wel gebruik van eenzelfde krukas.
